Ερευνες και μελέτες δείχνουν συνεχώς ότι το πρώτο θέμα που παραλύει τη σχέση ενός παντρεμένου ζευγαριού είναι η έλλειψη
επικοινωνίας και δεν χρειάζεται πολύς χρόνος ώστε το πρόβλημα να έρθει στην επιφάνεια. Καθώς τα συναισθήματα της ρομαντικής διάθεσης από την περίοδο του φλερτ και του αρραβώνα αρχίζουν να χάνονται, τα παντρεμένα ζευγάρια συχνά κάνουν μια ψυχρή συνειδητοποίηση: Δεν μιλάμε όπως συνηθίζαμε, έχουμε περισσότερες διαφωνίες από ότι πιστεύαμε ότι θα είχαμε και δεν ξέρουμε πώς να το χειριστούμε. Ζευγάρια σε όλο τον κόσμο δηλώνουν ότι η μεγαλύτερη ανάγκη στο γάμο τους είναι η βελτίωση της επικοινωνίας.
«Ο τρόπος με τον οποίο το ζευγάρι χειρίζεται τις διαφωνίες του, είναι ο σημαντικότερος δείκτης για το κατά πόσο θα πετύχει η σχέση τους ή όχι». Δεν σημαίνει ότι ένα ζευγάρι δεν θα έχει διαφωνίες και καυγάδες αλλά όταν ένας γερός καβγάς συνοδεύεται από απόλυτη έλλειψη επικοινωνίας είναι η πιο συνηθισμένη μορφή διένεξης.
Η διαφωνία και η σύγκρουση ή θα χτίσουν ή θα γκρεμίσουν ένα γάμο. Όταν οι σύζυγοι είναι αποφασισμένοι να π
εράσει το δικό τους, και να κάνουν ό,τι μπορούν για να αλλάξουν τον άλλο, ώστε να συμφωνεί μαζί τους, το αποτέλεσμα είναι συνήθως πόλεμος χαρακωμάτων.
Τι εμποδίζει την επικοινωνία στον γάμο μας;
Η διαφορετική προσωπικότητα των συντρόφων και τα διαφορετικά είδη επικοινωνίας. Π.χ. με ποιον τρόπο εσωστρεφή και εξωστρεφή άτομα επικοινωνούν; Πώς εκφράζουμε τις ανάγκες μας;
Όλοι μας μαθαίνουμε πώς να επικοινωνούμε – και πώς να μην επικοινωνούμε παρατηρώντας τη συμπεριφορά των άλλων. Τα μαθήματα που μας μένουν περισσότερο σε θέματα επικοινωνίας συνήθως προέρχονται από τους γονείς μας. Είναι πιθανό να αντιγράφουμε τον τρόπο που οι γονείς μας επικοινωνούσαν στο γάμο τους.
Οι διαφορές των φύλων. Οι άνδρες και οι γυναίκες σκέφτονται διαφορετικά και επικοινωνούν διαφορετικά.
Λάθη στην επικοινωνία (προ
σβολές, γκρίνια, πείσμα, ανεξέλεγκτος θυμός, απογοήτευση όταν ματαιώνονται οι επιθυμίες μας). Δεν εκφράζουμε τις ανάγκες μας με τρόπο κατανοητό και λειτουργικό.
Η πίεση της πολυάσχολης ζωής.
Ο εγγενής εγωισμός της ανθρώπινης φύσης: η επιθυμία να γίνεται το δικό μου, να διατηρώ τα δικαιώματα μου, να επιβάλλω τις απόψεις μου, να επιδιώκω το συμφέρον μου.
Εσείς πώς επικοινωνείτε;
Επειδή δεν έχουμε εκπαιδευτεί να καταλαβαίνουμε τις ανάγκες μας, και επειδή φοβόμαστε να τις εκφράσουμε, συνήθως τις «μεταμφιέζουμε» κρύβοντάς τες πίσω από δυσλειτουργικά είδη επικοινωνίας:
Ποιον τρόπο χρησιμοποιείτε για να επιλύσετε τις συγκρούσεις σας;
Εξαναγκάζω τον άλλον να μιλήσει ή να κάνει κάτι;
Ασκώ κριτική;
Ικανοποιώ, συμφωνώ παθητικά;
Αποφεύγω τη συζήτηση;
Ακούω, χωρίς να διακόπτω;
Κάνω παράπονα;
Κάνω κηρύγματα και υποδείξεις;
Δείχνω περιφρόνηση;
Αρνούμαι να συνεργαστώ;
Δείχνω πείσμα;
Κάνω σπασμωδικές αντιδράσεις; Απομακρύνομαι και απομονώνωμαι;
Συμβιβάζομαι;
Διαπραγματεύομαι;
Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
Τα 4 συστατικά της καλής επικοινωνίας
1ο συστατικό: ΕΚΦΡΑΖΟΜΑΙ
Είναι αδύνατο για το σύντροφο μας να ξέρει ενστικτωδώς τις ανάγκες μας και μετά να πληγωνόμαστε, αν δεν τις ικανοποιεί. Για να γίνουμε κατανοητοί στους άλλους πρέπει να εκφράσουμε τον εαυτό μας ξεκάθαρα χρησιμοποιώντας τη γλώσσα.
Προσοχή όμως στο πώς λέμε αυτά που θέλουμε να πούμε γιατί «η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει». π.χ. «Εσύ ούτε το μικρό σου δαχτυλάκι δεν κουνάς ποτέ για να με βοηθήσεις τεμπέλη, αφασία». ΑΝΤΙ «Είμαι κουρασμένη, και θα ήθελα να με βοηθήσεις με τις δουλειές».
Δεν αρκεί να λέμε τα πράγματα όπως είναι, αλλά πότε τα λέμε, πώς τα λέμε, τι ακριβώς λέμε και ποιος είναι ο στόχος μας όταν τα λέμε.
Αποφεύγουμε τις αλληλοκατηγορίες
Χρησιμοποιούμε το ΕΓΩ παρά το ΕΣΥ π.χ. “Νιώθω αναστατωμένη όταν σου μιλάω και δεν με ακούς...” ΑΝΤΙ “Εσύ φταις που είμαι έτσι”.
Μιλώντας στο α΄πρόσωπο προβάλλουμε τις δικές μας ανάγκες, αναλαμβάνουμε την ευθύνη των συναισθημάτων μας. Με το ΕΣΥ επιρρίπτουμε τις ευθύνες στον άλλον, κατηγορώντας τον για τις δική μας συναισθηματική κατάσταση. π.χ. «Εσύ πάντα αργείς». ΑΝΤΙ «Νιώθω μόνη, και μου λείπεις όταν αργείς να γυρίσεις το βράδυ». Π.χ. «Εσύ ποτέ δεν σκέφτεσαι κανέναν πέρα απ' τον εαυτό σου». ΑΝΤΙ «Στεναχωριέμαι, επειδή δε δείχνεις να ενδιαφέρεσαι για μένα, όταν είμαστε μαζί». Π.χ. «Πετάς τα ρούχα σου από εδώ και εκεί.» ΑΝΤΙ «Κουράζομαι πολύ για να καθαρίσω και να μαζέψω τα ρούχα σου».
Τιθασεύουμε τα νεύρα μας, διατηρούμε την ψυχραιμία μας και δεν αντιδράμε αρνητικά στον αρνητισμό, την κούραση, το άγχος του άλλου. Αντιδρούμε αποσβένοντας τον συκγρουσιακό κύκλο και όχι διατηρώντας τον. Ας μην αφήσουμε να σβήσει η εικόνα του συντρόφου, του αγαπημένου, του εραστή και να μεταβληθεί από συμμάχου σε αντιπάλου, από φιλική σε εχθρική.
Μιλάμε με σεβασμό και ευγένεια. Δεν προσβάλλουμε τον σύντροφο, ειδικά μπροστά σε τρίτους. Η εκτίμηση είναι απαραίτητη σε ένα ζευγάρι.
Λέμε ΟΧΙ στα ψέματα και τα μυστικά.
Αφήνουμε τον εγωισμό στην άκρη. Με τον εγωισμό δεν κέρδισε κανείς. Με τον σύντροφό μας, πρέπει να είμαστε σύμμαχοι στη ζωή.
2ο συστατικό: ΑΚΟΥΩ
Οι περισσότεροι από μας έχουμε την ικανότητα να ακούμε, αλλά συχνά παραμελούμε να εξασκήσουμε αυτήν την ικανότητα μας, στο πρόσωπο που βλέπουμε τις περισσότερες ώρες τις μέρας, και του οποίου τη φωνή ακούμε συχνότερα. Συχνά συζητάμε, ακούγοντας μόνο τον εαυτό μας. Όταν ακούμε προσεκτικά, αφήνουμε τον σύντροφο μας να εκφράσει ελεύθερα τις πραγματικές του ανάγκες. Όλοι οι άνθρωποι θέλουν να έχουν κάποιον να τους ακούει και να τους καταλαβαίνει.
Πώς να ακούμε πιο αποτελεσματικά;
Δίνουμε όλη μας την προσοχή: Αφήνουμε τον άλλον να μιλήσει χωρίς να τον διακόπτουμε. Δεν σταματάμε τον ειρμό της σκέψης του, κάθε φορά που έχουμε την ανάγκη να προβάλουμε τις δικές μας ιδέες.
Δείχνουμε ενδιαφέρον: Κοιτάζουμε τον άλλον στα μάτια και δείχνουμε ενδιαφέρον για όσα μας λέει.
Ακούμε χωρίς να κρίνουμε: Σε καμία περίπτωση μη διακόπτετε τον άλλον με κριτική ή απόρριψη ή δίνοντας συμβουλές. Εάν δεν συμφωνούμε, έχουμε κάθε δικαίωμα να το δηλώσουμε, μόνο όταν ο άλλος έχει ολοκληρώσει.
3ο συστατικό: ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΝΟΜΑΙ
Δεν αρκεί μόνο να ακούμε, αλλά αφού καταλάβουμε πραγματικά τι λέει ο σύντροφος μας, μπορούμε να απαντήσουμε κατάλληλα.
Αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα του συντρόφου μας. π.χ. «Δεν ξέρω πώς θα τα βγάλουμε πέρα. Δεν μπορώ να βγάλω περισσότερα λεφτά.» Η γυναίκα μπορεί να απαντήσει: «Λυπάμαι που ανυσηχείς τόσο πολύ. Ας το συζητήσουμε». π.χ. «Τα παιδιά με έχουν τρελάνει, όλη μέρα κλαίνει και τσακώνονται». Ο άνδρας μπορεί να απαντήσει: «Πρέπει να κουράστηκες πολύ όλη μερα».
Μιλάμε με αγάπη, ευγένεια, σεβασμό στον τόνο της φωνής μας, αποφεύγοντας τη συνήθεια να μειώνουμε ο ένας τον άλλον. Παινεύουμε το ταίρι μας τόσο στο σπίτι όσο και δημόσια.
Χρησιμοποιούμε λόγια επιβεβαίωσης, κομπλιμέντα: «Σου πάει θαυμάσια αυτό το κοστούμι, μ΄αρέσει που πάντα ξέρεις τι πρέπει να κάνεις». Ευχαριστίες: “Σε ευχαριστώ που έβγαλες έξω τα σκουπίδια». Παράκληση: «Θα μπορούσες να καθαρίσεις τον κήπο;»
Ενθαρρύνουμε τις επαγγελματικές προσπάθειες του συντρόφου μας, επαινούμε για κάθε επίτευγμα. Τονώνουμε την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση του συντρόφου μας, τονίζοντας τις δυνατότητες του και τα καλά του στοιχεία.
4ο συστατικό: ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΩ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΩ ΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΑΣ
Αν είμαστε τύποι που μας αρέσει ο προγραμματισμός, θέλουμε και ο σύντροφος μας να κάνει το ίδιο; Αν κάθε βράδυ κρεμάμε τα ρούχα μας στη ντουλάπα, θέλουμε κι αυτός να κάνει το ίδιο; Αν ζουλάμε την οδοντόκρεμα από κάτω προς τα πάνω, θέλουμε κι ο άλλος να κάνει το ίδιο; Απαιτούμε, χειραγωγούμε, εκνευριζόμαστε και εκδηλώνουμε τη δυσαρέσκεια μας και όταν συμβαίνει αυτό, δυστυχώς, πολλά ζευγάρια συμπεραίνουν πως δεν ταιριάζουν. Όμως αυτό δεν είναι αλήθεια. Οι διαφορές μας μπορούν να γίνουν συμπληρωματικές και να λειτουργήσουν υπέρ μας. Πρέπει να περάσουμε από την προσπάθεια εξάλειψης στη συνειδητή εκτίμηση της διαφορετικότητας μας.
Το 1ο βήμα είναι να εντοπίσουμε τις διαφορές μας. Το 2ο είναι να δεχθούμε ότι, δεν υπάρχει σωστός και λάθος τρόπος. Ο τρόπος που σκεφτόμαστε, δεν είναι ούτε καλύτερος ούτε χειρότερος από του συντρόφου μας. Είναι απλώς διαφορετικός. Το 3ο βήμα είναι να πιστέψουμε ότι οι διαφορετικές μας προσεγγίσεις μπορούν να είναι συμπληρωματικές. Ο γάμος ενισχύεται αφάνταστα όταν εστιάζουμε σ' αυτό που θαυμάζουμε στην προσωπικότητα του συζύγου μας κι όχι σ' αυτά που μας εκνευρίζουν.
Μια βασική αρχή του γάμου είναι να δεχθούμε το σύζυγο μας όπως είναι κι όχι να προσπαθήσουμε να τον κάνουμε αυτό που ελπίζαμε να είναι.
Επανεξετάζουμε και ξεπερνάμε τα στερεότυπα σχετικά με τους ρόλους του άνδρα και της γυναίκας, για να εκφράζουμε την αγάπη μας πιο αποτελεσματικά.
Χρόνος. Βρίσκουμε χρόνο καθημερινά για να μιλήσουμε για διάφορα προβλήματα, να μοιραστούμε με το ταίρι μας τα όνειρα, τις επιθυμίες, τους στόχους μας.
Αφιερώνουμε χρόνο για να έχουμε μαζί στιγμές ρομαντικές και μην ξεχνάμε να γελάμε μαζί τουλάχιστο μια φορά κάθε μέρα.
Το βασικό πράγμα που χρειάζεται για να πετύχουμε στην επικοινωνία είναι να αποκτήσουμε την ικανότητα να καταλαβαίνουμε τις δικές μας ανάγκες και να μπορούμε – μετά από εκπαίδευση και άσκηση - να τις εκφράζουμε στους άλλους με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνονται κατανοητές και να ακούγονται αποτελεσματικά.
Κυριακή Μηλούση
Συμβουλευτική Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια